ମୁଣ୍ଡନ କଣ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା
ହିନ୍ଦୁ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରଥମ, ତୃତୀୟ ଏବଂ ପଞ୍ଚମ ବର୍ଷର ଶେଷରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଲଣ୍ଡା ବା ମୁଣ୍ଡନ କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ, କିଛି କେଶ ମୁଣ୍ଡରେ ଛାଡି ଦିଆଯାଏ, ଯାହାକୁ ଜଟ ବା ଚୁଟି ରଖିବା କୁହାଯାଏ । ଏହି ସଂସ୍କାରକୁ ମୁଣ୍ଡନ କୁହାଯାଏ । ଏହା ଷୋହଳ ସଂସ୍କାର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଜଟ ରଖିବାର ରୀତି ମଧ୍ୟ ଯଜ୍ଞୋପବିତ କିମ୍ବା ଉପନୟନ ପାଇଁ କରାଯାଇଥାଏ । ମୁଣ୍ଡନ କିମ୍ବା ଯଜ୍ଞୋପବିତ ସଂସ୍କାର ଦ୍ୱାରା ମୁଣ୍ଡର ଯେଉଁଠାରେ ଚୁଟି ରଖାଯାଇଥାଏ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସହସ୍ରାର ଚକ୍ର କୁହାଯାଏ । ମନୁଷ୍ୟର ଆତ୍ମା ଏହି ସ୍ଥାନରେ ବାସ କରେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଅନ୍ୟ ପଟେ ବିଜ୍ଞାନ ଅନୁଯାୟୀ ସହସ୍ରାର ହେଉଛି ମସ୍ତିଷ୍କର କେନ୍ଦ୍ର । ଏଠାରୁ ବୁଦ୍ଧି, ମନ ଏବଂ ଶରୀରର ଅଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ ।
ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଚୁଟି ରଖିବା ମସ୍ତିଷ୍କର ସନ୍ତୁଳନକୁ ଭଲ ରଖେ । ଜଟ ରଖିବା ଦ୍ୱାରା ସାହସ୍ରାର ଚକ୍ରକୁ ଜାଗ୍ରତ ରଖେ । ଜଟ କିପରି ରହିବା ଏହାର ଆକୃତି ମଧ୍ୟ ଶାସ୍ତ୍ରରେ କୁହାଯାଇଛି । ସୁଶ୍ରୁତ ସଂହିତାଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଜଟକୁ ଗାଈର ଲାଞ୍ଜ ଆକାରରେ ରଖିବା ଉଚିତ୍ । ଏହି ଆକୃତିର ଜଟ ରଖିବା ମନ ଏବଂ ମସ୍ତିଷ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଉନ୍ନତ କରିଥାଏ ।
ସୁଶ୍ରୁତ ସଂହିତା ଅନୁଯାୟୀ ସମସ୍ତ ନାଡିମାନେ ଶିଖର ସ୍ଥାନରେ ଏକାଠି ହୁଅନ୍ତି । ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ଅଧିପତିମର୍ମ କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ ଆଘାତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ତୁରନ୍ତ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟାଇପାରେ । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ସୁଷୁମନା ନାଡିର ମିଳନ ହୁଏ । ଏହି ନାଡି ମସ୍ତିଷ୍କ ସହିତ ଶରୀରର ସମସ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ସହିତ ଜଡିତ ରହିଥାଏ ।